اختلالات بویایی: زمانی که حس بویایی شما گمراه گردد
به گزارش وبلاگ صنعت چاپ، ما انسان ها برای ارتباط با دنیا اطرافمان، روزهایمان را با حواس دید، صدا و لمس، می گذرانیم. اما هر کسی که انسداد کامل بینی را به علت عفونت و یا آلرژی شدید تجربه نموده است، یکی از اساسی ترین حس ها، یعنی حس بویایی خود را از دست داده است.
بسیاری از عملنمودهای بویایی
در دیگر حیوانات، حس بویایی برای زنده ماندن، فراوری مثل و پرورش، بسیار حیاتی است. اگر چه انسان ها می توانند بدون حس بویایی نیز زنده بمانند، اما تحقیقات نشان داده است که از دست دادن حس بویایی، به طور منفی کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد و حتی برخی افراد را به سمت کلینیک های افسردگی سوق می دهد. همانطور که حیوانات به حس بویایی به عنوان یک سیستم زنگ خطر وابسته هستند،
ما نیز به دلیل خطرات دود ناشی از آتش سوزی، نشت گاز در خانه و خرابکاری های آشپزی به این حس طبیعی وابسته هستیم.
بوی روزانه، بوی تجربیات ماست و اغلب بخشی جدایی ناپذیر از خاطرات ما از وقایع سال های گذشته است. خاطراتی از بوی عطر همسرتان یا نانی که در خانه مادربزرگ شما پخته می شد، این خاطرات برای دهه ها در فکر باقی می ماند و اغلب با احساسات قوی گره خورده است.
طعم غذا به شدت به توانایی بوی آن بستگی دارد، و بدون آن، خوردن غذا تنها وسیله ای برای برطرف کردن گرسنگی است. با توجه به فعالیت های اجتماعی ما که شامل اجتماع در رستوران ها و کافه ها می گردد، قابل درک است که فردی که حس بویایی خود را از دست می دهد، احساس بیگانگی می نماید.
تأثیر اختلالات بویایی
اختلالات بویایی 19 درصد از جمعیت بالای 20 سال و 25 درصد جمعیت بالای 53 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر از دست دادن حس بویایی تنها به دلیل افزایش سن در نظر گرفته گردد، یکی از هر هشت نفر بین 53 تا 91 سال در طی یک دوره پنج ساله معمولا تحت تاثیر این اختلال قرار می گیرد. اثر مضر از دست دادن بویایی بر عطر و طعم غذا می تواند به طور قابل توجهی بر جمعیت سالخوردگان تاثیر بگذارد، جایی که رژیم غذایی و ارزش غذایی اغلب جای نگرانی دارد.
حس بویایی وابسته به میلیون ها سلول عصبی ویژه است که در یک حفره عمیق حفاظت شده در بینی قرار دارند. قابل توجه است که این سلول های عصبی به طور معمول می میرند و در طول عمر ما جایگزین می شوند. بنابراین، سیستم، ظرفیت تعمیر خود پس از آسیب را دارد، اما این همواره امکان پذیر و یا کامل نیست.
شایع ترین دلیل از دست دادن حس بویایی در طولانی مدت می تواند به دلیل عفونت تنفسی فوقانی، آسیب به سر، بیماری سینوسی مزمن و پیری باشد. با این حال، شرایط دیگری مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و تومورها می توانند با اختلالات بویایی همراه باشد.
در برخی موارد، از دست دادن حس بویایی، کامل است (آنوسمی)، در حالی که در موارد دیگر، فقط به صورت جزئی (هیپوزمی) وجود دارد. در بسیاری از موارد که حس بویایی از بین می رود، بویی که شخص احساس می نماید معمولا با بوی اصلی مقداری تفاوت دارد. این تفاوت ها معمولا به صورت تفاوت قابل توجه نسبت به چیزی که قدیم به یاد می آورد (پاروسمی) یا حس کردن بویی که وجود ندارد (فانتوسمی)، تجربه می گردد.
اگر این بوها دلپذیر باشند، این تفاوت های بویایی آنقدرها هم ترسناک به نظر نمی رسد. با این حال، تقریبا در همه موارد، بوی های تجربه شده ناخوشایند است، مانند بوی دود، فاضلاب، کثیفی و کهنگی، زباله و یا بوهای شیمیایی. توصیف این بوها معمولا برای چنین افرادی سخت است، چرا که مانند بوهایی نیست که قبلا آن را تجربه نموده اند.
درمان اختلالات بویایی
در مواردی که از دست دادن حس بویایی، ناشی از بیماری سینوس است، ما در درمان این بیماری پیروز بوده ایم. استروئید های خوراکی و موضعی اغلب یاری رسان هستند. گاهی اوقات عمل جراحی برای کاهش انسداد بوها در سلول های عصبی حسی لازم است. بیماری سینوس معمولا احتیاج به مدیریت درازمدت دارد و معمولا نوسانات بویایی در این موارد شایع است.
در مقایسه با التهاب مزمن سینوسی، پیروزیت در درمان افراد مبتلا به مسائل بویایی ناشی از آسیب های سر، عفونت های تنفسی فوقانی، یا بالا رفتن سن، هنوز ضعیف است. توانایی طبیعی سیستم بویایی برای ترمیم خود، برخی از بیماران را قادر می سازد تا حس بویایی خود که بر اثر ضربه و عفونت تنفسی از دست رفته است را مجددا بدست آورند. این بهبود می تواند بیش از یک سال طول بکشد و می تواند آنقدر تدریجی و آهسته باشد که افراد متوجه تغییر آن نشوند. به طور کلی هر بهبودی که تدریجی در یک دوره یک ساله رخ می دهد، شانس بهبود را افزایش می دهد.
اگر شما هرگونه تغییر مداومی در حس بویایی خود متوجه شدید، برای یک معاینه، دکتر خود را ببینید. برخی انواع نادر اختلالات بویایی می تواند به دلیل تومور مغزی، بیماری های نوروژنیک یا عفونت باشد. این شرایط باید برای مدیریت و درمان مناسب، درست تشخیص داده شوند. علاوه بر این، پزشک باید در خصوص ریسک هایی مانند افسردگی و نگرانی های تغذیه ای که ممکن است ناشی از مسائل و اختلالات بویایی باشد، با شما صحبت کند.
اگرچه هنوز درمان های قطعی برای برطرف این مشکل وجود ندارد، اما امید به پیشرفت های آینده وجود دارد. تحقیقات علمی حاضر در حال آنالیز این موضوع هستند که چگونه سلول های بنیادی در بینی جایگزین سلول های بویایی در حال مردن می شوند. در آینده دانشمندان قادر خواهند بود داروهای بینی بسازند که سلول ها را برای ساخت نورون ها تحریک کند، یا سلول های بنیادی از دست رفته را برای احیای نورون ها جایگزین نمایند. یا اینکه با استفاده از ایمپلنت مصنوعی، حس بویایی شخص را تحریک نمایند. ادامه تحقیقات پیشرفته در این زمینه به ما اجازه خواهد داد تا این سیستم مهم بویایی را دوباره بازسازی کنیم و به افراد این فرصت را بدهیم تا بتوانند دوباره دنیا اطراف خود را حس نمایند.
منبع: فوت و فن / health.harvard.edu