به بهانه نشست مجازی سران؛ نقش فعال ایران در پیشبرد تصمیمات و طرح های فرایند آستانه - وبلاگ صنعت چاپ

به گزارش وبلاگ صنعت چاپ، یک کارشناس مسائل غرب آسیا بر این باور است که علیرغم اقدامات عوامل داخلی و خارجی که منجر به کند شدن عملیات اجرایی تصمیمات فرایند آستانه شده، ولی ایران نقش فعالی در پیشبرد طرح ها و تصمیمات این فرایند دارد.

به گزارش گروه سیاست خارجی وبلاگ صنعت چاپ،کاخ کرملین از برگزاری نشست ویدئو کنفرانس روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه درباره بحران سوریه در چارچوب فرایند آستانه در روز چهارشنبه 11 تیر ماه خبر داد و پس از آن نیز علیرضا معزی معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور گفت که اجلاس فوق العاده سران فرایند آستانه روز (چهارشنبه) به میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار و سه کشور ضامن صلح آستانه در این نشست مجازی به تبادل نظر درباره راه های برقراری و تقویت صلح پایدار در سوریه می پردازند.

به همین دلیل نیز نشست سه جانبه مجازی هیأت های کشورهای ضامن فرایند آستانه (ایران، روسیه و ترکیه) به منظور تهیه پیش نویس بیانیه سران روز سه شنبه 10 تیرماه 1399 به ریاست علی اصغر خاجی دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی و مذاکره کننده ارشد ایرانی در فرایند آستانه و با حضور سرگئی ورشنین و سدات اونال معاونان وزرای خارجه روسیه و ترکیه به صورت ویدئو کنفرانس برگزار و آخرین هماهنگی ها پیرامون اجلاس سران سه کشور به عمل آمد و سه طرف در این جلسه پیش نویس بیانیه نهایی را با یکدیگر مورد بحث و بررسی قرار دادند.

این نشست در حالی قرار است برگزار شود که قبل از شیوع کرونا و پیش از پایان سال 1398 نوبت تهران بود که میزبانی این نشست را برعهده بگیرد، ولی شیوع کرونا این نشست را به تعویق انداخت. آنگونه که سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفته بعد از رفع محدودیت های ناشی از کرونا و برگزاری نشست مجازی، ایران آماده میزبانی نشست سران به صورت حضوری است. وی در این باره مطرح نمود: اگر فرایند کاهشی کرونا ادامه یابد و قدری شرایط بهتر شود، احتمال می دهم نشست به صورت حضوری برگزار شود. میزبان ایران است و این آمادگی را گفتیم، ولی بایستی این موضوع با توافق هر سه طرف باشد.(اینجا بخوانید)

البته در این دوران و علی رغم شیوع کرونا رایزنی ها و تلاش ایران برای حل سیاسی بحران سوریه کماکان ادامه یافت. جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای شروع بحران در سوریه در 9 سال گذشته (2011) همه توان خود را در راستای حل سیاسی این بحران و پرهیز از ورود این بحران به مقوله نظامی و تبدیل آن به بحران هایی شبیه لیبی به کار بست، در سه ماه اخیر سال جاری شمسی و در اوج کرونا نیز تلاش ها در این خصوص را متوقف نکرد و به رایزنی ها در راستای برقراری ثبات در منطقه ادامه داد.

از سویی در اولین روز دومین ماه سال جدید شمسی (اول اردیبهشت ماه) محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران و یک سال پس از سفر قبلی اش به سوریه، در رأس هیأتی سفری یک روزه به دمشق داشت و با بشار الاسد رئیس جمهور و ولید المعلم وزیر خارجه سوریه به گفت وگو نشست و ابعاد مختلف مناسبات دوجانبه و اوضاع سیاسی و میدانی سوریه و فرایند مبارزه با تروریسم را مورد بحث و تبادل نظر قرار داد و یک ماه بعد در سفر به سرزمین دو عضو دیگر تاثیرگذار در سوریه و دو ضلع دیگر مثلث سه کشور عضو ضامن فرایند آستانه، با همتایان ترکیه ای و روسیه ای خود دیدار و گفت وگو کرد. بر همین اساس محمدجواد ظریف عصر یکشنبه 25 خرداد ماه راهی دو کشور ضامن فرایند آستانه شد. ابتدا به ترکیه رفت و با مولود چاووش اوغلو همتای ترکیه ای دیدار و به گفت وگو پرداخت و از آنجا راهی روسیه شد. او سه شنبه 27 خرداد ماه در مسکو با سرگئی لاوروف دیدار و گفت وگو کرد.

وزیر امور خارجه ایران همچنین موافقت مقامات این کشورها برای برگزاری نشست مجازی سران آستانه (ایران، روسیه و ترکیه) را دریافت کرد و گفت: توافق کردیم که اجلاس مجازی سران برگزار شود که به زودی تاریخ آن را پیشنهاد خواهیم کرد و همین طور توافق کردیم ایران کماکان میزبان اجلاس حضوری سران بعد از بهبود شرایط باشد.

آنگونه که وزیر خارجه ایران در دیدار با بشار اسد گفته بود دو روز قبل از عزیمتش به دمشق با گیر پدرسون کننده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه مصاحبه کرده بود. سفر ظریف به دمشق واکنش آمریکایی ها را به همراه داشت و جیمز جفری، کننده ویژه دولت آمریکا در امور سوریه دوم اردیبهشت ماه مطرح نمود: اگر ایران حامی مردم سوریه است باید نیروهای هم پیمان خودش را از کل خاک سوریه بیرون کند.

دو روز بعد از سفر ظریف به دمشق، وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه در سوم اردیبهشت ماه در نشستی سه جانبه که به صورت تله کنفرانس برگزار شد، شرکت و با تاکید بر احترام به استقلال، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سوریه و حل و فصل سیاسی این بحران و جداسازی تروریست ها از معارضان، بر تداوم مبارزه با تروریسم توافق کردند.(اینجا بخوانید)

عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران هم 21 اردیبهشت ماه ادعای برخی رسانه ها مبنی بر تصمیم گیری کشورهای ضامن فرایند آستانه درباره آینده حکومت سوریه را تکذیب کرد و آن را بی اساس خواند.

در این مدت رایزنی های ایران در مورد سوریه متوقف نشد.گیر پدرسون کننده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه هفتم خرداد ماه با علی اصغر خاجی تلفنی گفت وگو کرد و در این تماس تلفنی آخرین تحولات صحنه سیاسی، میدانی، مسائل انساندوستانه، مسائل مردم سوریه و برگزاری دور بعدی نشست کمیته قانون اساسی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

علی اصغر خاجی دستیار ارشد وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در امور ویژه سیاسی و سرگئی ورشنین معاون امور بین الملل وزیر خارجه روسیه نیز 21 خرداد ماه تلفنی درباره آخرین تحولات منطقه با موضوع سوریه و یمن گفت وگو کردند.

گیر پدرسون چهارشنبه چهارم تیر ماه نیز به صورت تلفنی با علی اصغر خاجی دستیار ارشد وزیر امور خارجه ایران در امور ویژه سیاسی گفت وگو کرد. در این تماس تلفنی، آخرین تحولات سیاسی، میدانی، برگزاری اجلاس مجازی آینده سران کشورهای ضامن فرایند آستانه، نشست بعدی کمیته قانون اساسی، آخرین شرایط ادلب و جنوب سوریه و همچنین شرایط اقتصادی و مسائل ایجاد شده برای مردم این کشور در نتیجه تحریم ها مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. در این گفت وگو طرفین با اشاره به پیامدهای به شدت نگران کننده تحریم های یکجانبه اقتصادی بر زندگی مردم سوریه، بر لزوم افزایش کمک های انساندوستانه برای مقابله با تحریم های مزبور و همچنین تداوم فرایند سیاسی برای حل و فصل مسالمت آمیز موضوع سوریه تأکید کردند.

خاجی دستیار ارشد وزیر امور خارجه ایران 27 اردیبهشت ماه نیز در دیدار سفیر سوریه در تهران گفت: همکاری های راهبردی ایران، روسیه و سوریه در راستای مبارزه با تروریسم و رایزنی های 3 کشور برای حل سیاسی بحران سوریه، ادامه می یابد.(جزییات بیشتر)

البته در این دوران مقامات ایرانی در قبال تحولات سوریه واکنش هایی را داشتند از جمله محکومیت قانون تحریمی سزار؛ سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران 16 خرداد ماه افزایش تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه مردم سوریه را اقدامی غیرقانونی و خلاف مبانی انساندوستانه خواند و ضمن محکوم کردن آنها افزود: بیشترین تبعات منفی و آسیب های چنین تحریم هایی متوجه مردم و شهفرایندان عادی سوریه خواهد شد.

وزیر امور خارجه ایران که روز سه شنبه 27 خرداد ماه به مسکو سفر کرد در این خصوص مطرح نمود: تهران تلاش می کند همه ابزارهای همکاری اقتصادی با سوریه را فعال کند. ما روابط اقتصادی قدرتمندی با دمشق داریم و سوریه یک خط اعتباری اقتصادی در ایران دارد. ما و دوستانمان برای تقویت شرایط اقتصادی در سوریه تلاش می کنیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران 29 خرداد ماه وضع و اجرایی شدن قانون تحریمی موسوم به سزار علیه سوریه را محکوم کرد و گفت: روابط اقتصادی خود را با سوریه تقویت خواهیم کرد.(جزییات بیشتر)

بثینه شعبان مشاور سیاسی و رسانه ای رئیس جمهور سوریه خرداد ماه با تأکید بر تداوم ایستادگی این کشور در برابر فشارهای آمریکا، مطرح نمود: به ایران و روسیه به عنوان همپیمانان خود اطمینان داریم.

علاوه بر رایزنی های ایران در مورد سوریه، سفیر ایران در مسکو نیز با مقامات روس در مورد سوریه به رایزنی پرداخت. کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو روز پنجشنبه اول خرداد 1399 با میخائیل بوگدانف معاون وزیر امور خارجه و کننده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور خاورمیانه و شمال آفریقا تلفنی گفت و گو کرد که سوریه یکی از محورها این گفت وگو بود.

کاظم جلالی همچنین پنجم خرداد 1398 با سرگئی ورشنین تلفنی گفت و گو کرد.در این گفت و گو 2 طرف ضمن تبادل نظر درباره تحولات منطقه از جمله سوریه و یمن، بر ضرورت ارائه کمک های بشردوستانه به سوریه با توجه به شیوع ویروس کرونا و همچنین پیشبرد فرایند حل و فصل سیاسی سوریه در چارچوب فرایند آستانه، تاکید کردند. جلالی جمعه ششم تیرماه 1399 نیز دوباره با سرگئی ورشنین معاون وزارت امور خارجه روسیه به صورت تلفنی گفت وگو کرد. در این گفت وگو طرفین در مورد مسائل منطقه از جمله سوریه و همچنین اجلاس مجازی سران آستانه که قرار است به میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار شود، بحث و تبادل نظر کردند.

حال در حالی قرار است نشست سران فرایند آستانه روز چهارشنبه به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شود که به گفته مقامات ایرانی فرایند آستانه مهمترین سازوکار برای حل بحران سوریه بوده است. آنچنان که سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران پیش از این (29 اردیبهشت) در اظهاراتی گفته بود که فرایند آستانه را مهمترین سازوکار می دانیم و معتقدیم این فرایند نتیجه خواهد داد و سوریه از لوث حضور تروریست ها پاک خواهد شد.

مذاکرات موسوم به فرایند آستانه از سال 2015 در پایتخت قزاقستان در حال برگزاری است و کنندگان سه کشور ضامن فرایند آستانه (ایران، روسیه و ترکیه) از آن زمان چهارده دور بر سر یک میز به گفت وگو نشسته اند. البته علاوه بر نشست کنندگان، وزرای خارجه نیز در این خصوص گردهم آمده و روسای جمهور سه کشور نیز در این مدت در سوچی، آنکارا و تهران نشست هایی را برگزار کرده اند.

دهقانی پوده: یکی از مهم ترین دستاوردهای آستانه نشاندن معارضه و دولت سوریه دور یک میز بود

در همین خصوص نیز حمیدرضا دهقانی پوده دستیار وزیر خارجه و مدیرکل خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت وگویی با روزنامه اعتماد درباره فرایند آستانه عنوان کرده است: در سایه فرایند آستانه، شاهد برقراری آتش بس بادوام در سوریه، تشکیل مناطق کاهش تنش و مصالحه های سیاسی بودیم. یکی از مهم ترین دستاوردهای آستانه نشاندن معارضه و دولت سوریه دور یک میز بود. اتفاقی که در هیچ یک از فرایند های مشابه صورت نگرفت.تشکیل کمیته قانون اساسی یکی دیگر از موفقیت های فرایند آستانه بود. هیچ کدام از ابتکارهای قبل از آستانه نتوانستند فرایند سیاسی را منجر به نتیجه ای کنند که در سایه آن کمیته ای برای اصلاح قانون اساسی تشکیل شود. نقش ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران نیز در این فرایند بسیار تاثیرگذار بود.

وی افزود: این گونه نبوده که سه کشور ایران، روسیه و ترکیه از ابتدای شکل گیری فرایند آستانه با یکدیگر کاملا یک دیدگاه داشته باشند؛ اما می توان گفت هر چه می گذرد، تفاوت دیدگاه های دولت های ضامن کمتر شده است. رمز موفقیت ما نیز این بود که پذیرفتیم به رغم برخی اختلاف ها، برای حل مشکل مردم سوریه با هم گفت وگو کنیم و هر کدام از طرفین تلاش کردیم دولت و معارضه را به هم نزدیک و آنها را بر سر یک میز بنشانیم. هر سه کشور درباره مبارزه با تروریسم به موازات تلاش برای گفت وگو اقدام کردیم و سعی ما بر این بود که گفت وگوهای سیاسی ما را از کمک به دولت در مبارزه با تروریسم باز ندارد و برعکس مبارزه با تروریسم ما و دولت سوریه را از توجه به فرایند سیاسی باز ندارد.

هانی زاده: ایران نقش فعالی در پیشبرد تصمیمات و طرح های آستانه دارد

در همین زمینه حسن هانی زاده کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت وگو با خبرنگار در ارزیابی از نشست های آستانه برای حل بحران سوریه، مطرح نمود: علیرغم حسن نیتی که ایران و روسیه برای پایان دادن به بحران 9 ساله سوریه به خرج دادند، متاسفانه برخی عوامل منطقه ای و بین المللی مانع اجرایی شدن طرح ها و تصمیمات نشست های آستانه شدند.

وی افزود: حضور نیروهای تفنگدار آمریکا در شرق فرات، حضور نیروهای ترکیه در ادلب و تقویت برخی از گروهک های تروریستی مثل جبهه النصره، جیش الاسلام و داعش از سوی آمریکا و عربستان موجب شده که بحران سوریه همچنان ادامه یابد.

این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه دولت سوریه به دنبال این است که براساس تصمیمات آستانه قانون اساسی جدیدی را تصویب و یک بازنگری کلی در قانون اساسی سابق سوریه ایجاد کند، مطرح نمود: متاسفانه گروه های سیاسی مخالف دولت سوریه به دلیل کارشکنی و اختلاف نظر در مورد بندهای قانون اساسی، مانع از این شدند که قانون اساسی سوریه بازنگری شود.

هانی زاده گفت: حضور گروهک های تروریستی در ادلب که مورد حمایت آمریکا و ترکیه هستند باعث پیچیده تر شدن بحران سوریه شده است. بنابراین به نظر می رسد تا عوامل خارجی و منطقه ای همچنان در بحران سوریه دخیل هستند و سعی می کنند که سوریه را همچنان از محور مقاومت دور کنند و درگیر این بحران قرار بدهند، بحران سوریه همچنان ادامه یابد، هر چند که دولت سوریه با کمک محور مقاومت توانسته تا به امروز 95 درصد از اراضی سوریه را از وجود گروهک های تروریستی پاکسازی کند، ولی تحریم ظالمانه دولت سوریه و نهادهای اقتصادی به پیچیده تر شدن بحران این کشور کمک کرد.

وی با بیان اینکه رایزنی ایران و روسیه برای خروج سوریه از بحران 9 ساله همچنان ادامه دارد و امیدها به خروجی های نشست های آستانه، سوچی و ژنو است، گفت: ایران نقش فعالی در پیشبرد تصمیمات و طرح های آستانه دارد، ولی اقدامات عوامل خارجی و داخلی در سوریه باعث کند شدن عملیات اجرایی تصمیمات آستانه شده است.