چرا مبتلایان به کرونا را روی شکم می خوابانند؟ - وبلاگ صنعت چاپ

به گزارش وبلاگ صنعت چاپ، این تحقیق در بیمارستان جی نین تان، شهر ووهان چین در ماه فوریه صورت گرفت و نشان داد ریه های بیمارانی که روی شکم خوابانده نشده بودند به مراتب کمتر از آن هایی که روی شکم بودند منبسط می شدند.

با افزایش شمار مبتلایان به کرونا، بیماران بستری در سراسر دنیا دیگر تصاویری آشنا هستند. اما وقتی به این بیماران نگاه می کنیم که در بخش مراقبت های ویژه زیر دستگاه تنفس مصنوعی هستند تا بهتر نفس بکشند، یک چیز کمتر نظرمان را جلب می نماید. به چه دلیل این بیماران را روی شکم - یا به اصطلاح دمر - خوابانده اند؟

این روش قدیمی به برخی از بیماران مبتلا به سختی تنفس، یاری می نماید بهتر نفس بکشند به عبارت دیگر، این شکل خواباندن باعث می گردد اکسیژن بیشتری وارد ریه ها گردد. اما این نوع خوابیدن خطراتی هم دارد.

افزایش جریان اکسیژن

اصطلاح پزشکی روی شکم خواباندن (Proning) از واژه لاتینی pronus به معنی به جلو خم شدن گرفته شده است. بیماران را چند ساعت روی شکم می خوابانند تا مایعاتی که در ریه ها جمع شده و تنفس را سخت می نماید خارج شوند. برای مبتلایان به کرونا که در بخش مراقبت های ویژه هستند از این روش زیاد استفاده می گردد.

پاناگیس گالیاتساتوس، متخصص بیماری های ریه و استادیار دانشگاه جانز هاپکینز در آمریکا می گوید: در بسیاری از مبتلایان به کرونا اکسیژن کافی به ریه ها نمی رسد که آسیب زا است.

به این بیماران اکسیژن داده می گردد، اما گاه این مقدار اکسیژن هم کافی نیست بنابراین آن ها را روی شکم می خوابانیم تا ریه ها منبسط شوند و ظرفیتشان افزایش یابد.

دکتر گالیاتساتوس شرح می دهد که سنگین ترین بخش ریه در پشت قرار گرفته است و به این ترتیب، وقتی بیمار به پشت خوابیده و وزنش روی پشتش است، دریافت هوا برای ریه ها سختتر می گردد. برعکس، روی شکم، ورود اکسیژن افزایش یافته و به عملکرد دیگر قسمت های ریه یاری می نماید و می تواند تغییر مشهودی ایجاد کند.

در ماه مارس، سازمان بهداشت دنیای توصیه کرد بزرگسالان مبتلا به کرونا که دچار سندروم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) می شوند روزی 12 تا 16 ساعت روی شکم خوابانده شوند. برای بچه ها، سازمان بهداشت دنیای گفت: این کار باید زیر نظر متخصصان باشد تا خطری نداشته باشد.

اخیرا انجمن متخصصان قفسه سینه آمریکا در باره دوازده بیمار مبتلا به کرونا که به سندروم دیسترس حاد تنفسی دچار شدند تحقیق کرد. این تحقیق در بیمارستان جی نین تان، شهر ووهان چین در ماه فوریه صورت گرفت و نشان داد ریه های بیمارانی که روی شکم خوابانده نشده بودند به مراتب کمتر از آن هایی که روی شکم بودند منبسط می شدند.

روش مخاطره آمیز

با وجود اینکه این روش ساده به نظر می رسد، روی شکم خواباندن بیماران بدون مشکل هم نیست. چرخاندن بیمار از طاقباز به دمر زمان بر است و به تجربه کافی پزشکی احتیاج دارد. دکتر گالیاتساتوس هم تاکید دارد این کار ساده نیست و برای انجام درست و موثر آن به چهار یا پنج نفر احتیاج است.

در بیمارستان هایی که به خاطر افزایش مبتلایان به کرونا با کمبود پرسنل دست به گریبان هستند این کار سختتر هم هست. به گفته دگتر گالیاتساتوس، با افزایش شمار مبتلایان، بیمارستان دانشگاه جانز هاپکینز گروه ویژه ای را فقط برای این منظور تشکیل داده است:

با تشکیل این گروه، اگر بیمار مبتلا به کرونا در بخش مراقبت های ویژه ای بستری باشد که کارکنانش با این روش آشنایی ندارند، از این گروه ویژه برای چرخاندن بیماران می توانند درخواست یاری نمایند.

تغییر دادن شرایط بیماران مسائل دیگری هم می تواند داشته باشد. به گفته دکتر گالیاتساتوس چاقی بیمار یکی از نگرانی های عمده است. بعلاوه باید مراقب افرادی باشیم که زخم دارند و مواظب بیمارانی باشیم که به دستگاه تنفس مصنوعی وصل هستند یا سوند و کاتتر دارند.

این روش همچنین با افزایش خطر حمله قلبی همراه است و در مواردی می تواند باعث بسته شدن مجاری تنفسی گردد.

استفاده گسترده در حال حاضر

فواید خواباندن بیمار روی شکم نخستین بار اواسط دهه 1970 مشاهده شد، اما به گفته کارشناسان، در سال 1986 بود که در بیمارستان های سراسر دنیا رواج یافت.

لوچیانو گاتینونی یکی از نخستین پزشکانی بود که در این مورد تحقیق و آن را روی بیماران خود آزمایش کرد. او در حال حاضر استاد بازنشسته دانشگاه دولتی میلان و از متخصصان برجسته بیهوشی و تنفس مصنوعی است. پرفسور گاتینونی به بی بی سی گفت: خواباندن روی شکم ابتدا با مخالفت هایی روبرو شد، اما در حال حاضر گسترده به کار می رود.

او مخالفت اولیه با این روش را به محافظه کاری خاص جامعه پزشکی نسبت می دهد و می گوید که افزایش اکسیژن رسانی به ریه تنها فایده خواباندن به شکم نیست:

خواباندن روی شکم در بسیاری بیماران باعث می گردد فشار در ریه ها متوازن توزیع گردد. به ریه ای فکر کنید که زیر فشار دستگاه تنفس مصنوعی است؛ شرایط این ریه درست مثل آن است که مرتبا به آن مشت می زنند. طبیعی است هرچه این ضربات پخش شوند، آسیب شان کمتر است.

نتیجه تحقیقات دیگر در خصوص فواید این روش اوایل قرن بیست و یکم منتشر شد. پرفسور گاتینونی می گوید: یکی از مطالعاتی که در سال 2000 در فرانسه انجام شد نشان داد که بیمارانی که روی شکم خوابانده شده بودند هم بهتر تنفس کردند هم شانس زنده ماندنشان افزایش یافت.

در مجموع، این هم یکی از روش هایی است که برای مقابله با کرونا به کار گرفته شده، بیماری دنیاگیری که جان چند ده هزار نفر را گرفته و هنوز برای آن درمانی نیست.

پرفسور گاتینونی می گوید: در حال حاضر، بهترین هایی که داریم شیوه های درمانی مثل این است.